افزایش تعداد دانشگاه‌های ایران در نظام‌های رتبه‌بندی جهانی
تاریخ انتشار: ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۵۲۳۸۰
نظام‌های رتبه‌بندی جهانی به معرفی برترین مؤسسات دنیا می‌پردازند، بررسی جایگاه مؤسسه‌های ایرانی حاکی از این است که در سال گذشته، تعداد مؤسسات ایرانی در چهار نظام رتبه‌بندی افزایش داشته است و به نظر می‌رسد بخشی از این افزایش، به دلیل تغییر در روش‌های نظام‌های رتبه‌بندی باشد.
به گزارش ایران اکونومیست، یکی از مهم‌ترین اجزای نظام علم و فناوری کشورها، دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این رتبه‌بندی‌ها بر اساس شاخص‌های مختلفی انجام می‌شود؛ برخی از رتبه‌بندی‌ها مؤسسات را در سطح یک کشور بررسی می‌کنند و برخی دیگر جهانی هستند. همچنین ممکن است بر اساس ثروت دانشگاه‌ها، برتری آنها در تحقیقات، موفقیت فارغ‌التحصیلان و ... رتبه‌بندی شوند و یا معیارهایی مانند تعداد جوایز، بین‌المللی شدن، ارتباط با صنعت و ... در رتبه‌بندی‌ها نقش داشته باشند.
در مورد دقت این رتبه‌بندی‌ها و مفید بودن آنها، بحث‌های مختلفی وجود دارد و نشان‌دهنده این است که اجماع در مورد این موضوع وجود ندارد. ولی با این حال نظام‌های رتبه بندی مختلفی در دنیا وجود دارند که هر یک بر اساس معیارهای خود، مؤسسه‌های با کیفیت بالا را معرفی می‌کنند.
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در سال‌های گذشته، سامانه «نما» را راه‌اندازی کرده و جایگاه ایران را در شاخص‌های مختلف جهانی علم، فناوری و نوآوری گزارش می‌کند. این گزارش که به صورت سالانه منتشر می‌شود، «جایگاه پژوهشگران»، «جایگاه نشریه‌های علمی»، «جایگاه مؤسسه‌ها در نظام‌های فراگیر رتبه‌بندی»، «جایگاه مؤسسه‌ها در نظام‌های موضوعی رتبه‌بندی»، «جایگاه مؤسسه‌ها در نظام‌های رتبه‌بندی وبگاه‌ها»، «جایگاه ایران در نمایه‌های استنادی» و «جایگاه ایران در رتبه‌بندی‌های علم، فناوری و نوآوری» را مورد بررسی قرار می‌دهد.
ما در سلسله گزارش‌هایی با استفاده از داده‌های گزارش «نمای ۲۰۲۱» ایرانداک، به بررسی جایگاه ایران در حوزه‌های مختلف علم و فناوری و نوآوری می‌پردازیم؛ در بخش اول و دوم این گزارش، وضعیت پژوهشگران و نشریات را بررسی کردیم و حال در دو گزارش پیش رو، جایگاه مؤسسه‌ها در نظام‌های فراگیر رتبه‌بندی را بررسی می‌کنیم.
در دنیا، مؤسسات مختلفی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی را رتبه‌بندی کرده و مؤسسات برتر را معرفی می‌کنند. در این گزارش به بررسی جایگاه مؤسسات ایرانی در نظام‌های رتبه‌بندی تایمز، شانگهای، کیو اس، یورپ، لایدن، یو مالتی رنک و عملکرد مقاله‌های علمی می‌پردازیم. در قسمت دوم گزارش نیز جایگاه مؤسسات ایرانی در نظام‌های فراگیر رتبه‌بندی؛ از جمله یو اس نیوز، دانشگاه‌های جهان، سایمگو، راوند، رتبه‌بندی پژوهشی، گرین متریک، آی تی یو، رار، نیچر ایندکس و رتبه‌بندی دانشگاه‌های آسیایی مؤسسه آموزش عالی تایمز را بررسی می‌کنیم.
افزایش تعداد مؤسسات ایرانی در نظام رتبه‌بندی «تایمز»؛ رشد علمی یا روند طبیعی؟
رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسه آموزش عالی تایمز»؛ با هدف افزایش آگاهی دانشجویان و مقایسه مؤسسه‌های با کیفیت در سراسر جهان و مؤسسه‌های مناسب برای تحصیل انجام می‌شود. رویکرد این نظام رتبه‌بندی، بیشتر سنجش ارتباط بین مؤسسه‌ها و صنعت و کسب‌وکار است.
در این نظام رتبه‌بندی «آموزش»، «پژوهش»، «استناد» و «چشم‌انداز جهانی» با استفاده از شاخص‌هایی مانند «نسبت دانشجو به هیئت‌علمی»، «درآمد پژوهشی»، «نسبت دانشجویان خارجی به دانشجویان داخلی» و ... بررسی می‌شود.رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسه آموزش عالی تایمز»؛ با هدف افزایش آگاهی دانشجویان و مقایسه مؤسسه‌های با کیفیت در سراسر جهان و مؤسسه‌های مناسب برای تحصیل انجام می‌شود. رویکرد این نظام رتبه‌بندی، بیشتر سنجش ارتباط بین مؤسسه‌ها و صنعت و کسب‌وکار است.
مؤسسه آموزش عالی تایمز؛ در ویرایش ۲۰۲۲ خود که در سال ۲۰۲۱ میلادی منتشر شده است، ۱۶۶۲ مؤسسه از کشورهای گوناگون را بررسی کرده است. در این رتبه‌بندی نام ۵۸ مؤسسه ایرانی در لیست مؤسسه‌های برتر جهان حضور دارد و بر اساس این گزارش دانشگاه‌های «صنعتی نوشیروانی بابل»، «علوم پزشکی کردستان» و «علوم پزشکی مازندران» در جایگاه‌های نخست ملی و ۴۰۰-۳۵۱ جهانی هستند.
بر اساس آخرین گزارش مؤسسه آموزش عالی تایمز؛ دانشگاه آکسفورد در جهان پیشگام است.
سال گذشته، ۴۷ مؤسسه ایرانی در لیست مؤسسه‌های برتر جهان حضور داشتند و دانشگاه‌های علوم پزشکی کردستان، صنعتی نوشیروانی بابل، صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر و علوم پزشکی ایران، برترین دانشگاه‌های ایران بودند.
در تحلیلی که سامانه نما درباره افزایش تعداد مؤسسات ایرانی در نظام رتبه‌بندی تایمز منتشر کرده، عنوان شده است که جهشی که در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ در تعداد مؤسسه‌های ایرانی در نظام رتبه‌بندی تایمز اتفاق افتاده و از دو دانشگاه در سال ۲۰۱۵ به ۴۰ دانشگاه در سال ۲۰۲۰ رسیده است، ناشی از تغییر روش‌شناسی نظام رتبه‌بندی تایمز بوده است. چرا که تا سال ۲۰۱۵ این نظام رتبه‌بندی، تنها فهرست ۴۰۰ مؤسسه برتر را منتشر می‌کرد؛ اما در سال‌های بعد این تعداد افزایش پیدا کرده است. به طوری که در آخرین ویرایش این نظام رتبه‌بندی در سال ۲۰۲۲، بیش از ۱۶۰۰ مؤسسه برتر معرفی شده‌اند و به این ترتیب تعداد مؤسسات ایرانی نیز در این نظام رتبه‌بندی افزایش پیدا کرده است.
کاهش تعداد مؤسسات ایرانی در رتبه‌بندی «شانگهای»
رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان (ARWU) که با نام رتبه‌بندی «شانگهای» نیز شناخته می‌شود، یکی از نظام‌های رتبه‌بندی سالانه دانشگاه‌های جهان است. اولین هدف راه‌اندازی این نظام رتبه‌بندی، آگاهی از جایگاه جهانی دانشگاه‌های چین بود و اولین‌بار در سال ۲۰۰۳ رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان در سطح بین‌المللی منتشر شد و در حال حاضر نتایج این رتبه‌بندی سالانه به‌روز می‌شود.در نظام رتبه‌بندی شانگهای که اولین هدف راه‌اندازی آن، آگاهی از جایگاه جهانی دانشگاه‌های چین بود، دانشگاه‌ها بر اساس معیارهای تعداد دانش‌آموختگان و هیئت‌علمی برنده جایزه نوبل یا مدال فیلدز، پژوهشگران پر استناد در ۲۱ حوزه موضوعی، مقاله‌های منتشر شده در مجله‌های ساینس و نیچر، مقاله‌های منتشرشده در نمایه‌های علوم و علوم اجتماعی و سرانه عملکرد اعضای هیئت‌علمی رتبه‌بندی می‌شوند.
در نظام رتبه‌بندی شانگهای، دانشگاه‌ها بر اساس معیارهای تعداد دانش‌آموختگان و هیئت‌علمی برنده جایزه نوبل یا مدال فیلدز، پژوهشگران پر استناد در ۲۱ حوزه موضوعی، مقاله‌های منتشر شده در مجله‌های ساینس و نیچر، مقاله‌های منتشرشده در نمایه‌های علوم و علوم اجتماعی و سرانه عملکرد اعضای هیئت‌علمی رتبه‌بندی می‌شوند.گ
بر اساس گزارش سال ۲۰۲۱ میلادی نظام رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان یا شانگهای؛ ۱۱ مؤسسه ایرانی در میان ۱۰۰۰ مؤسسه برتر جهان قرار دارند. دانشگاه تهران در میان ۵۰۰ مؤسسه برتر و دانشگاه‌های صنعتی شریف، تربیت مدرس، علوم پزشکی تهران، صنعتی امیرکبیر، علوم پزشکی شهید بهشتی، شیراز، علم و صنعت ایران، تبریز، فردوسی مشهد و علوم پزشکی ایران نیز در میان ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ مؤسسه برتر جهان جای گرفته‌اند.
نظام رتبه‌بندی شانگهای تا سال ۲۰۱۶ تنها ۵۰۰ مپسسه برتر دنیا را معرفی کرد؛ در حالی که در سال ۲۰۱۷، تعداد مؤسسه‌های برتر دنیا در این رتبه‌بندی به ۸۰۰ مؤسسه افزایش یافت. همچنین در سال ۲۰۱۸ نیز تعداد مؤسسه‌های برتر در این نظام رتبه‌بندی به ۱۰۰۰ رسید.
متعاقب افزایش تعداد مؤسسات برتر در رتبه‌بندی شانگهای در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، تعداد مؤسسات ایرانی که در این نظام رتبه‌بندی حضور داشتند نیز افزایش یافت و از دو مؤسسه به ۸ و ۱۳ مؤسسه رسید؛ ولی از سال ۲۰۱۹، تعداد مؤسسات ایرانی که در نظام رتبه‌بندی شانگهای جزو مؤسسات برتر بودند، کاهش داشته است.
روند ثابت تعداد مؤسسات ایرانی در رتبه‌بندی «کیو.اس.»
رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های .Q.S با هدف راهنمایی دانشجویان در انتخاب دانشگاه خود برای تحصیل، منتشر می‌شود. در این نظام رتبه‌بندی از شاخص‌های «آوازه علمی»، «آوازه شغلی (دیدگاه کارفرماها درباره کیفیت کاری دانش‌آموختگان)»، نسبت تعداد دانشجو به هیئت‌علمی، سرانه استناد به هر عضو هیئت‌علمی، نسبت اعضای هیئت‌علمی خارجی و نسبت دانشجویان خارجی؛ برای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها استفاده می‌شود.
رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های .Q.S با هدف راهنمایی دانشجویان در انتخاب دانشگاه خود برای تحصیل، منتشر می‌شود. در این نظام رتبه‌بندی از شاخص‌های «آوازه علمی»، «آوازه شغلی (دیدگاه کارفرماها درباره کیفیت کاری دانش‌آموختگان)»، نسبت تعداد دانشجو به هیئت‌علمی، سرانه استناد به هر عضو هیئت‌علمی، نسبت اعضای هیئت‌علمی خارجی و نسبت دانشجویان خارجی؛ برای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها استفاده می‌شود.
بر اساس ویرایش ۲۰۲۲ نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «کیو.اس.» که در سال ۲۰۲۱ میلادی منتشر شده است؛ ۶ مؤسسه ایرانی میان ۱۳۰۰ مؤسسه برتر جهان حضور دارند. دانشگاه‌های صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، تهران، علم و صنعت ایران، شیراز و شهید بهشتی؛ در جایگاه‌های اول تا ششم ملی در این نظام رتبه‌بندی هستند و دانشگاه ام آی تی، پیشگام است.
از سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۲۲ تعداد مؤسسات ایرانی در نظام رتبه‌بندی کیو. اس. همواره ۵ یا ۶ مؤسسه بوده است.
افزایش تعداد مؤسسات ایرانی در رتبه‌بندی «یورَپ»
نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های بر پایه عملکرد علمی یا یورَپ؛ یکی از نظام‌های رتبه‌بندی جهانی است که به صورت سالانه مؤسسه‌های جهانی تراز را شناسایی و جایگاه آنها را در برابر یکدیگر ارزیابی می‌کند.
این نظام رتبه‌بندی را دانشگاه صنعتی خاورمیانه در ترکیه مدیریت و به‌روز رسانی می‌کند و این ارزیابی بر اساس عملکرد علمی دانشگاه‌ها و کمیت و کیفیت انتشارات پژوهشی دانشگاه‌ها انجام می‌شود. در رتبه‌بندی یورپ، تعداد مقالات، تعداد استنادات، تعداد کل انتشارات، بهره‌وری علمی، تاثیر پژوهشی و همکاری‌های جهانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.در رتبه‌بندی یورپ که از سوی دانشگاه صنعتی خاورمیانه در ترکیه مدیریت و به‌روز رسانی می‌شود، تعداد مقالات، تعداد استنادات، تعداد کل انتشارات، بهره‌وری علمی، تاثیر پژوهشی و همکاری‌های جهانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بر اساس گزارش سال ۲۰۲۱ میلادی نظام رتبه‌بندی یورپ؛ ۵۹ مؤسسه ایرانی در میان ۳ هزار مؤسسه برتر جهان حضور دارند و دانشگاه تهران، با رتبه ۲۴۸ جهانی، در جایگاه نخست ملی قرار گرفته و دانشگاه هاروارد پیشگام جهان است.
در گزارش پیشین نظام رتبه‌بندی یورپ در ۲۰۲۰ میلادی، تعداد ۵۲ مؤسسه ایرانی در فهرست برترین مؤسسات جهان حضور داشتند.
بر اساس تحلیل سامانه نما درباره افزایش تعداد مؤسسات ایرانی در نظام رتبه‌بندی یورپ؛ بخشی از پیشرفت کشور و افزایش تعداد مؤسسات ایرانی در این رتبه‌بندی، ناشی از افزایش تعداد مؤسسات برتر معرفی شده توسط این نظام رتبه‌بندی بوده است. تا سال ۲۰۱۶ این نظام رتبه‌بندی تنها ۲ هزار مپسسه برتر را معرفی می‌کرد، ولی در حال حاضر در نظام رتبه‌بندی یورپ، سه هزار مؤسسه برتر معرفی می‌شوند.
تعداد ثابت مؤسسات ایرانی در رتبه‌بندی «لایدن»
نظام رتبه‌بندی لایدن یکی از نظام‌های دقیق و پیچیده رتبه‌بندی است که مؤسسه‌ها را بر اساس شاخص‌های علم‌سنجی رتبه‌بندی می‌کند. ارزیابی مؤسسات در این نظام رتبه‌بندی بر اساس ۲۰ سنجه در چهار بعد «تاثیر»، «همکاری»، «دسترسی آزاد» و «گوناگونی جنسیتی» است.
نظام رتبه‌بندی لایدن مؤسسه‌ها را بر اساس شاخص‌های علم‌سنجی رتبه‌بندی می‌کند. ارزیابی مؤسسات در این نظام رتبه‌بندی بر اساس ۲۰ سنجه در چهار بعد «تاثیر»، «همکاری»، «دسترسی آزاد» و «گوناگونی جنسیتی» است.
براساس گزارش نظام رتبه‌بندی لایدن درباره رتبه‌بندی مؤسسه‌ها در سال ۲۰۲۱ میلادی؛ ۳۶ مؤسسه ایرانی در بین ۱۲۲۵ مؤسسه پیشگام جهان جای گرفته‌اند و این تعداد نسبت به گزارش پیشین این نظام رتبه‌بندی تغییری نداشته است.
تعداد مؤسسه‌های برتر ایرانی در نظام رتبه‌بندی لایدن در سال ۲۰۲۰ میلادی افزایش یافته بود و از ۲۶ مؤسسه به ۳۶ مؤسسه رسید. بر اساس تحلیل سامانه نما، یکی از دلایل افزایش تعداد مؤسسات ایرانی در این نظام رتبه‌بندی، بزرگ‌تر شدن فهرست مؤسسه‌های برتر بوده است.
رتبه‌بندی یو-مالتی‌رنک
رتبه‌بندی «یو- مالتی‌رنک»؛ یک نظام رتبه‌بندی چند وجهی است که بخش‌های گوناگون مؤسسه‌ها مانند آموزش، پژوهش، دانش‌گستری، چشم‌انداز جهانی و مشارکت ملی را می‌سنجد.
رتبه‌بندی «یو- مالتی‌رنک که از سوی اتحادیه اروپا منتشر می‌شود؛ یک نظام رتبه‌بندی چند وجهی است که بخش‌های گوناگون مؤسسه‌ها مانند آموزش، پژوهش، دانش‌گستری، چشم‌انداز جهانی و مشارکت ملی را می‌سنجد
این نظام رتبه‌بندی را اتحادیه اروپا منتشر می‌کند و بر اساس آخرین ویرایش رتبه‌بندی یو مالتی‌رنک؛ ۳۰ مؤسسه ایرانی در میان ۱۹۰۰ مؤسسه برتر جهان حضور دارند.
تعداد مؤسسه‌های ایرانی در رتبه‌بندی یو-مالتی‌رنک در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال گذشته، به طور قابل توجهی افزایش داشته است. در سال ۲۰۲۱ سنجه‌های شاخص‌های «آموزش و تدریس» و «پژوهش» در این رتبه‌بندی تغییراتی داشته است. همچنین تعداد مؤسسه‌های برتر نیز در این نظام رتبه‌بندی افزایش یافته است. بنابراین ممکن است افزایش تعداد مؤسسات ایرانی نیز بزرگ‌تر شدن فهرست نظام رتبه‌بندی یو-مالتی‌رنک باشد.
حضور ۱۲ مؤسسه ایرانی در رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان
رتبه‌بندی عملکرد مقاله‌های علمی دانشگاه‌های جهان یا رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان، به ارزیابی عملکرد علمی مؤسسه‌ها، به‌ویژه عملکرد پژوهشی آنها می‌پردازد و در آن موضوعاتی مانند «بهره‌وری پژوهشی»، «تاثیر پژوهشی» و «تعالی پژوهشی» با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان، به ارزیابی عملکرد علمی مؤسسه‌ها، به‌ویژه عملکرد پژوهشی آنها می‌پردازد و در آن موضوعاتی مانند «بهره‌وری پژوهشی»، «تاثیر پژوهشی» و «تعالی پژوهشی» با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی مورد بررسی قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه گرایش این نظام رتبه‌بندی پژوهشی است، دانشگاه‌های بزرگ‌تر بخت بیشتری برای حضور در فهرست این رتبه‌بندی دارند.
بر اساس گزارش سال ۲۰۲۱ میلادی این نظام رتبه‌بندی، ۱۲ مؤسسه ایرانی در فهرست ۸۰۰ مؤسسه برتر جهان حضور دارند. این ۱۲ مؤسسه، دانشگاه‌های تهران، علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی ایران، صنعتی شریف، تربیت مدرس، صنعتی امیرکبیر، علوم پزشکی شهید بهشتی، صنعتی نوشیروانی بابل، صنعتی اصفهان، تبریز، علم و صنعت ایران و علوم پزشکی مشهد هستند.
با توجه به اینکه گرایش این نظام رتبه‌بندی پژوهشی است، دانشگاه‌های بزرگ‌تر بخت بیشتری برای حضور در فهرست این رتبه‌بندی دارند.
تعداد مؤسسه‌های ایرانی در فهرست رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان، نسبت به سال گذشته هیچ تغییری نداشته است.
در قسمت دوم گزارش، جایگاه مؤسسات ایرانی در نظام‌های فراگیر رتبه‌بندی از جمله؛ یو اس نیوز، دانشگاه‌های جهان، سایمگو، راوند، رتبه‌بندی پژوهشی، گرین متریک، آی تی یو، رار، نیچر ایندکس و رتبه‌بندی دانشگاه‌های آسیایی مؤسسه آموزش عالی تایمز را بررسی می‌کنیم.
پایان بخش اول گزارش
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: سامانه نما ، رتبه بندی دانشگاه ها ، ایرانداک ، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: سامانه نما رتبه بندی دانشگاه ها ایرانداک پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC نظام های فراگیر رتبه بندی رتبه بندی جهانی دانشگاه جایگاه مؤسسه ها در نظام مؤسسات ایرانی در رتبه بندی مورد بررسی قرار می گیرد نظام رتبه بندی شانگهای علمی دانشگاه های جهان نظام رتبه بندی رتبه بندی دانشگاه ها نظام رتبه بندی لایدن برتر جهان حضور دارند تعداد مؤسسه های برتر نظام رتبه بندی یورپ نظام های رتبه بندی شاخص های علم سنجی نظام رتبه بندی یو رتبه بندی پژوهشی مؤسسه های ایرانی رتبه بندی مؤسسه برتر جهان مؤسسه ایرانی رتبه بندی تایمز اعضای هیئت علمی سال ۲۰۲۱ میلادی علمی دانشگاه ها مقاله های منتشر صنعتی امیرکبیر دانش آموختگان سامانه نما جایگاه ایران تاثیر پژوهشی رتبه بندی ها منتشر می شود انجام می شود دانشگاه ها رتبه بندی عملکرد علمی مؤسسات برتر سال ۲۰۲۱ هیئت علمی تعداد دانش صنعتی شریف علوم پزشکی اساس گزارش برای تحصیل راه اندازی سال گذشته منتشر شده بهره وری بزرگ تر هدف راه تا سال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۵۲۳۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
از کلاس‌هایی که معلم نداشت تا رتبه بندی‌هایی که شاکی داشت
فرارو- روز معلم در کنار فرصتی برای تبریک و گرامیداشت مقام آموزگاران بهانه‌ای است برای مرور آن چه در یک سال تحصیلی بر دانش آموزان و معلمان گذشته است. سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ به روز‌های پایانی خود نزدیک می‌شود؛ سالی که با ورود وزیر جدید اموزش و پرورش به وزارتخانه، با تحولاتی همراه شد.
به گزارش فرارو، با نگاهی به تقویم سال تحصیلی جاری به چند کلید واژه اصلی از جمله: «حقوق و دستمزد معلمان»، «مطالبه‌های معوق»، «رتبه بندی معلمان» بر می‌خوریم، واژه‌هایی که سالهاست در دولت‌های مختلف تکرار می‌شود و عده‌ای از معلمان به دنبال راه حلی برای این موارد می‌گردند.
سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ با کمبود‌هایی در حوزه‌های مختلف آغاز شد. کمبود‌هایی که تیر انتقادات را به سمت رضا مراد صحرایی وزیر آموزش و پروش نشانه گرفت و این پرسش را ایجاد کرد که چرا پیش از آغاز سال تحصیلی تدبیری برای حل مشکلات احتمالی اندیشیده نشده است. یکی از مشکلاتی که دانش اموزان در آغاز سال با آن رو به رو شدند، کمبود کتب درسی بود. تهیه کتاب‌های درسی یک پروسه یکساله دارد که معمولا در تابستان کتاب‌ها آماده اند، اما در برخی مقاطع، توزیع کتاب‌ها به ویژه در مناطق محروم با مشکلاتی جدی‌تر همراه می‌شود.
حجت‌الاسلام علی لطیفی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در توضیح این وضعیت می‌گوید: «همیشه درصد‌هایی را داریم که به دلایل متعدد کتاب‌های درسی را با تاخیر دریافت می‌کنند. ثبت‌نام یک سری از دانش‌آموزان به هر دلیلی انجام نشده است، بنابراین کتاب هم با تاخیر به دست آنها می‌رسد، یک سری از دانش‌آموزان هم ثبت‌نام خود را انجام داده‌اند، اما ثبت سفارش کتاب را موفق نشدند که انجام دهند، بخشی دیگر مدارسی هستند که در ثبت کد مدرسه مشکل دارند، دسته دیگر دانش‌آموزانی هستند که ثبت سفارش آنها به صورت موقت انجام شده و اکنون برای ثبت سفارش قطعی شاهد تغییر در وضعیت هستند که چیزی حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار دانش‌آموز را شامل می‌شود. این تعداد، ثبت سفارش موقت را در مدرسه الف انجام داده‌اند و اکنون در مدرسه ب هستند که پرونده آنها باید منتقل شود.».
اما مشکل بزرگتری که آغاز سال تحصیلی را با مشکلاتی همراه کرد، کمبود ۲۰۰ هزار معلم بود. کمبودی که باعث شد برای جبران آن نه تنها از نوفارغ التحصیلان و معلم دانشجو‌ها کمک گرفته شود، بلکه از معلم‌های بازنشسته هم استفاده شد. محمود امانی طهرانی، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش درباره این فقدان می‌گوید: «نباید نیرو‌هایی که به کارگیری آنها به بچه‌ها لطمه می‌زند را دوباره وارد محیط کار کرد البته ملاک این امر سن معلمان نیست. چه بسا معلمی در سن بالا نشاط دارد و بچه‌ها از حضور او لذت می‌برند.»
محمد وحیدی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، نیز ۲۶ آبان ماه سال ۱۴۰۲ ضمن اشاره به اشتغال به کار ۱۸ هزار معلم خرید خدمات آموزشی در سال تحصیلی جدید، اعلام کرد: «این افراد بدون قرارداد، حقوق و بیمه مشغول به کارند و وضعیت آنها باید توسط آموزش و پرورش تعیین تکلیف شود. مهرماه امسال ۲۳ هزار کلاس درس دوره ابتدایی، معلم نداشتند و آموزش و پرورش مجبور شده تعدادی از معلمان خرید خدمات آموزشی را که برخی ۱۰ سال سابقه تدریس داشتند و از سیستم حذف شده بودند، مجددا به تدریس دعوت کند. همچنین معلمانی که به تازگی از طریق آزمون استخدامی جذب شدند، بدون گذراندن دوره آموزش معلمی، وارد کلاس‌های درس شدند و همزمان با تدریس در حال گذراندن دوره آموزشی خود هستند، در حالی‌که این افراد باید ۶ ماه یا یک‌سال دوره آموزش معلمی را قبل از ورود به مدارس طی کنند.»
مسئله دیگری که از همان آغاز سال تحصیلی مورد غفلت واقع شد، بافت فرسوده مدارس بود. بر اساس آمار ارائه شده توسط مجلس شواری اسلامی در سال تحصیلی جاری، حدود ۳ میلیون دانش آموز در مدارس فرسوده تحصیل کردند. در لایحه دولت اعتبارات مقاوم‌سازی و بازسازی مدارس منوط به افزایش یک درصد مالیات بر ارزش افزوده بود در حالی‌که این اعتبارات باید از محل درآمد‌های ثابت دولت باشد. لایحه پیشنهادی دولت در ارتباط با بازسازی و مقاوم‌سازی مدارس، منوط به تصویب افزایش مالیات بر ارزش افزوده از ۹ به ۱۰ درصد بود و مجلس با توجه به تورم‌زا بودن آن، با طرح مذکور مخالفت کرد.
آموزش و پرورش نیز خردادماه سال جاری از فرسودگی بیش از ۱۱ درصدی مدارس کشور خبر داد و اعلام کرد مقاوم‌سازی مدارس تخریبی توسط اعتبارات بخش دولتی۵۰ سال طول می‌کشد. این در حالیست که طبق گزارش وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۱، از مجموع ۱۰۶.۴۹۱ مدرسه دولتی در کل کشور، ۷۰۱۷ مدرسه (۱۱.۱۹ درصد) فاقد آب آشامیدنی لوله‌کشی شهری یا روستایی و ۵۲۶۸ مدرسه (۸.۴ درصد) فاقد توالت بود.
داستان پرپیچ و خم رتبه بندی معلمانبر اساس آن چه که مسئولان آموزش و پرورش کشور مطرح کرده اند، طرح رتبه بندی معلمان، فرایندی است که به منظور ارتقای درجه معلمان و افزایش کیفیت آموزش‌های ارائه شده در مدارس تدوین شده و در واقع هدف اصلی از آزمون رتبه بندی معلمان، افزایش حقوق نیست، اما وعده داده شده که احتمالا به افزایش حقوق معلمان نیز منتهی می‌شود. درواقع معلمان با توجه به شایستگی‌ها و امتیازاتی که کسب می‌کنند، در ۵ رتبه قرار می‌گیرند. طرح رتبه بندی معلمان، نخستین بار در سال ۱۳۹۰ مطرح شد. صلاحیت‌های عمومی لازم برای شرکت در آزمون رتبه بندی معلمان شامل شخصیت افراد، صلاحیت‌های تخصصی شامل دانش و توانمندی‌های آموزشی و پرورشی و صلاحیت‌های حرفه‌ای نیز شامل مجموعه‌ای از شایستگی‌ها، توانمندی‌ها و مهارت‌هایی است که معلمان در چندین سال کار به دست آورنده اند.
تاثیر نظام رتبه بندی در میزان افزایش حقوق معلمان با توجه به رتبه‌ای که کسب کرده اند به این ترتیب است: میزان افزایش حقوق معلمان رتبه یک: ۱۰ درصد، میزان افزایش حقوق معلمان رتبه دو: ۱۲ درصد، میزان افزایش حقوق معلمان رتبه سه: ۱۵ درصد، میزان افزایش حقوق معلمان رتبه چهار: ۱۸ درصد، میزان افزایش حقوق معلمان رتبه پنج: ۲۱ درصد. اما این طرح آنچنان که تصور می‌شد مورد استقبال همه معلمان واقع نشد. اغلب معلمان درباره رتبه‌بندی، چگونگی جمع آوری مستندات، کسب امتیاز بالاتر، دریافت مستندات بابت انجام کار‌های خیر و کمک به دانش‌آموزان نیازمند و امثالهم است. درواقع معلمان می‌پرسند این نوع امتیازات چگونه تعیین می‌شود که سلیقه فردی و اعمال نظر‌های شخصی را شامل نشود.
ثبت اطلاعات معلمان در فرایند سیستمی نیز با مشکلاتی همراه شده که مورد نقد برخی معلمان واقع شده است. عدم تناسب رشته ارزیابان با رشته معلمان، نیز باعث نارضایتی برخی معلمان شده است.
رضامراد صحرایی، پس از استعفای یوسف نوری از سمت وزیر آموزش و پرورش در تاریخ ۱۴ فرودین ۱۴۰۲، به‌عنوان سرپرست وزارت آموزش و پرورش انتخاب شد و در ۹ خرداد ۱۴۰۲ نام وی از سوی ابراهیم رئیسی به عنوان وزیر جدید اموزش و پرورش انتخاب شد. یوسف نوری وزیر پیشین آموزش و پرورش دولت سیزدهم، در پی مسائل و مشکلات فرهنگیان و به علت نقد‌های متعددی که به علمکرد وی وارد می‌شد استعفا داد. نکته مهم این که برخی خبرگزاری‌ها و کارشناسان حوزه آموزش و پروش این گمان را مطرح کردند که آن چه باعث شده وی از این مقام استعفا دهد تا حدی زیادی به طرح رتبه بندی و البته مشکلات حوزه حقوق و دستمزد فرهنگیان مرتبط است.
وزارت آموزش و پرورش نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود که معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع، دفتر برنامه و بودجه و اداره‌کل مالی، عامل تاخیر حقوق اسفند ماه فرهنگیان شده است. اما سازمان برنامه و بودجه دلیل این تاخیر را کسری ۹۶۰۰ میلیارد تومانی منابع مالی ناشی از اجرای رتبه بندی و فراتر رفتن آن از سقف بودجه سال ۱۴۰۱ اعلام کرده بود که بنا بر اعلام این سازمان، از نظر قانونی امکان انجام آن وجود نداشت.
با رفتن نوری از وزارتخانه، مرادصحرایی جایگزین وی شد و خیلی زود به علت اظهانظر‌های خاص خود شهرت کسب کرد. برای مثال او در همان روز‌های اول و درباره برگزاری جلسه رأی اعتمادش در مجلس شورای اسلامی گفت: «در فرآیند رای اعتماد بنده در مجلس دو نکته حائز اهمیت بود؛ مجلس ابتدا از من گلایه کرد که چرا پیش از معرفی به مجلس نمی‌آمدم؟ بنده هم عرض کردم هر کاری طبق آدابش است، زمانی که سرپرست هستم باید وزارتخانه را اداره کنم و زمانی که گزینه وزارتخانه شدم، باید برای کسب رای اعتماد به مجلس بیایم. نکته دوم این است که به عنوان یک تحصیل کرده، کسی که خیلی از مدارج و رتبه‌های دانشگاهی را طی کرده است و در بیش از ۲۰ کشور تدریس کرده، باید بگویم مجلس ما بسیار عمیق است. این باعث افتخار من بود که آموزش و پرورش مسئله ذهن همه نمایندگان است، ان‌شاالله نمایندگان این مسئله را در زمین هم اجرایی کنند.» این سخنان مرادصحرایی البته به سرعت در شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌های گسترده همراه شد و بسیاری از کاربران درخواست می‌کردند که وزیر جدید به تفکیک اعلام کند در کدام کشورها تدریس کرده است.
مراد صحرایی مدتی بعد در برنامه‌ای تلویزیونی در مورد مدارس غیر دولتی و تفاوت کیفیت این مدارس با مدارس دولتی، گفت: «.. فرد می‌رود انتخاب می‌کند دیگر، در کجای دنیا اینطوری نیست؟ شما وقتی یک ماشین مدل بالاتری بخواهی تهیه کنی باید پول بیشتری برایش پرداخت کنی ...» این اظهار نظر نیز با واکنش‌های تندی همراه شد. مدتی بود که وضعیت نمرات دانش اموزان و افت آن مورد توجه قرار گرفت، آقای وزیر درباره دلایل افت نمره دانش آموزان در امتحانات نهایی گفت: «اعتقاد بنده بر این است که نمره دانش آموزان در این امتحانات افت نکرده بلکه واقعی شده است؛ زیرا در امتحانات قبلی، استاندارد‌هایی در سطح ملی وجود نداشته است.»
چه به خاطر اظهارنظر‌های جنجالی و چه به خاطر عملکرد مراد صحرایی در مقام وزیر اموزش و پرورش، طی دوران کاری وی تا کنون بار‌ها سخن از استیضاح وی مطرح می‌شود. گرچه این طرح هنوز عملی نشده، اما مشخص نیست تا پایان دولت سیزدهم مرادصحرایی در مقام خود خواهد ماند یا خیر.
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود